Hoe stress je vriend kan worden

We maken ons, vooral het afgelopen jaar, meer zorgen over gezondheid, veiligheid, werk en financiën. En we weten allemaal dat stress niet goed voor ons is. Maar… is dat ook écht zo?

Onderzoek heeft uitgewezen dat vooral gedachten en overtuigingen óver stress bepalen of het slecht is voor je gezondheid. Met andere woorden, iemand die heel veel stress heeft, maar niet gelooft dat stress slecht voor hem/haar is, zal er vervolgens ook geen nadelige gevolgen voor de gezondheid van ondervinden. Is dat niet mooi? Het geeft wel weer aan hoe krachtig onze gedachten en overtuigingen zijn. Mindset is dus key.

Wat is stress eigenlijk?

Wanneer we over stress praten, kunnen we een onderscheid maken tussen het sympathische en parasympathische zenuwstelsel.

Sympathische zenuwstelsel

Stel je voor, je staat ineens oog in oog met een leeuw. In deze situatie wordt je sympathische zenuwstelsel actief. Je lichaam maakt zich klaar voor een ‘fight’ of ‘flight’ reactie. Je ademhaling en hartslag gaan omhoog, je spieren spannen zich aan en je bijnieren maken adrenaline en cortisol aan. Ook wel ‘stresshormonen’ genoemd. Je spijsvertering wordt juist even stil gelegd, die kan wel even wachten.

Nu is dit voorbeeld van een leeuw wel erg extreem, maar ook als je gaat sporten of in beweging komt, is je sympathische zenuwstelsel actief. Het wordt ook wel het ‘gaspedaal’ genoemd. Deze stressreactie van jouw lichaam helpt je juist om beter en veerkrachtiger om te kunnen gaan met stressvolle situaties.

Een ander stofje dat je lichaam aanmaakt is oxytocine, ook wel het knuffelhormoon genoemd. Wat veel mensen niet weten, is dat oxytocine eigenlijk een stresshormoon is. Je lichaam maakt juist meer van dit stofje aan in periodes van stress. En uiteraard met een doel: oxytocine bevordert sociale interactie en verbinding met anderen. Jouw lichaam wil dus dat je je omringt met mensen die om je geven: om steun te zoeken, of om het te krijgen. Daarnaast heeft het ook een positieve werking op je hart. Het werkt ontstekingsremmend en regenereert hartcellen die beschadigd zijn geraakt door… stress! Het versterkt en opent dus je hart. Fysiek, en sociaal/emotioneel. Hierdoor ontstaat een gezondere stressreactie. Tevens herstel je ook sneller van stress.

Is het niet wonderbaarlijk? Jouw stressreactie heeft dus een ingebouwd mechanisme voor ‘stress veerkracht’ en dat is menselijke verbinding. En laten we daar nou net een beetje te weinig van hebben gehad in het afgelopen jaar.

Het parasympathische zenuwstelsel

Dit gedeelte van het zenuwstelsel is actief wanneer je in rust bent (rest & digest), bijvoorbeeld tijdens je slaap. Je hartslag en ademhaling gaan omlaag, de spijsvertering is actief en er is tijd voor herstel. Dit wordt ook wel de ‘rempedaal’ van ons lichaam genoemd.

Wanneer er geen balans meer bestaat tussen het sympathische en parasympathische zenuwstelsel ontstaat chronische stress. Het sympathische zenuwstelsel is dan meestal overactief en de bijnieren blijven continu cortisol produceren. Je lichaam staat dus altijd ‘aan’ en er is geen ruimte meer voor rust en ontspanning. Wanneer dit langere tijd het geval is, ontstaan vaak allerlei lichamelijke en mentale klachten, die uiteindelijk tot een burn-out kunnen leiden.

Wat kun je eraan doen?

Stress is niet onvermijdelijk. Maar hoe je denkt over stress en hoe je je gedraagt, kan je stresservaring drastisch veranderen. Als je ervoor kiest om je stressreactie als nuttig te zien, en je te verbinden met mensen tijdens stressvolle situaties, dan ontstaat juist veerkracht. Onderzoek heeft laten zien dat mensen die voor elkaar zorgen tijdens stressvolle situaties een significant kleinere kans op nadelige gezondheidseffecten hebben dan mensen die het alleen doen. Op die manier kun en mag je vertrouwen op jezelf en echt geloven dat je uitdagingen met gemak aankunt, en… dat je het niet alleen hoeft te doen.

Er zijn nog een paar andere bewezen stress ‘reducers’, die je uiteraard ook nog kunt doen.

Mind body practice

Denk aan yoga, QiGong, TaiChi. Deze eeuwenoude ‘levenskunsten’ zijn zeer effectief in het reduceren van stress. Op YouTube kun je veel video’s vinden om dit thuis te doen, maar in een groep is natuurlijk nog leuker. En zoals we nu weten nog beter voor je stress- en oxytocine levels.

Supplementen

Er zijn een aantal mooie supplementen die net dat extra steuntje in de rug kunnen geven. Zo zijn ashwaganda, rhodiola en reishi alle adaptogenen, die je kunnen helpen om je beter aan te passen aan veranderende, stressvolle situaties. Ze geven je dus meer veerkracht. Je slaap verbetert, je immuunsysteem en weerstand worden versterkt, je bent alerter, maar tegelijkertijd ook rustiger. Uiteraard werken ze niet allemaal hetzelfde en zijn ze niet voor iedereen geschikt, raadpleeg dus iemand die er verstand van heeft voordat je ze meteen allemaal bestelt.

Mindfullness

MBSR, Mindfullness Based Stress Reduction is in de jaren 70 ontwikkeld door Jon Kabat-Zinn, een Amerikaans moleculair bioloog. Het is een groepsprogramma (!) van 8 weken en wordt in verschillende ziekenhuizen en gezondheidscentra aangeboden. Het heeft heel veel positieve gezondsheidseffecten, waaronder het verhogen van de concentratie en alertheid, en het verminderen van angstgevoelens en depressies. Je kunt het natuurlijk ook gewoon thuis doen, of in de trein, op de fiets, eigenlijk overal. Kabat-Zinn heeft er ook meerdere boeken over geschreven, zoals Mindfullness voor Beginners en Gezond leven met mindfullness.

Emotional Freedom Technique (EFT)

Dit is een simpele, snelle techniek om negatieve emoties en angsten kwijt te raken. Dit doe je door te tappen op bepaalde meridiaanpunten op je lichaam. Hierdoor gaat de energie weer vrij stromen en kunnen negatieve emoties worden losgelaten. Net zoals yoga, QiGong en mindfullness, kun je dit ook zelf thuis doen. YouTube staat vol met interessante filmpjes hierover. En mocht je hier nog meer over willen weten, dan ben je uiteraard altijd welkom in mijn praktijk.

Last but not least…